Krakau/Kraków
Deze stad wordt wel de parel in de Poolse kroon genoemd. De fraaie historische stad ligt in het zuiden van Polen op ongeveer 1.200 km vanaf Utrecht. Krakau was ooit de hoofdstad van het land. De binnenstad staat al sinds 1978 op de Wereld-erfgoedlijst van de UNESCO. Krakau is rijk aan historische monumenten: o.a. het grote Marktplein, de Koninklijke Weg, de gotische Barbakan, het Koninklijke Kasteel Wawel en de Joodse wijk Kazimierz. Buiten de rijkdom aan cultuur, heeft Krakau ook een ‘gezellig’ karakter. Er zijn vele straatjes en kleine pleintjes met restaurantjes waar heerlijke lokale delicatessen worden geserveerd. En dit alles is, vergeleken met Nederland, prettig betaalbaar.
Volgens de legende was het Koning Krak die op de Wawel heuvel een burcht liet bouwen. Meer
Het Marktplein ( Rynek Glówny)
Het Marktplein heeft zijn vorm te danken aan het ontwerp uit de 13de eeuw. Het centrum bestaat uit een vierkant plein, waarvan iedere zijde 200 m lang is. Daaromheen werden symmetrisch drie straten aan iedere kant gegroepeerd. Op die manier ontstond een schaakbordpatroon, karakteristiek voor de middeleeuwse steden. Het middelpunt van het plein is de Lakenhal – een langwerpig, monumentaal gebouw. Zijn naam is afkomstig van “laken”, “stoffen”, welke hier verkocht werden. Oorspronkelijk was het een straat met kramen aan allebei de zijden. Rond 1300 werd het overdekt en zo ontstond het eerste gebouw van de Lakenhal. De decoratieve dakrand met de reliëfs zijn ontworpen in de 16de eeuw door een architect uit Venetië. Meer
Trompetgeschal Mariakerk op het Marktplein
Vanaf de hoogste toren van de Mariackikerk op het Marktplein, klinkt ieder uur trompetgeschal, verzorgd door 3 muzikale brandweermannen die elkaar afwisselen. Ze spelen de hejnal, een melodie die plotseling wordt afgebroken. De hejnal was vroeger het signaal om de stadspoorten te openen of te sluiten. Volgens de legende die terug naar de 13de eeuw gaat, zag een torenwachter vanaf de toren van de kerk de Tataren komen. Hij wilde zijn stadsgenoten waarschuwen en speelde op zijn trompet. Zijn trompetspel werd plotseling afgebroken toen hij geraakt werd door een pijl. Desondanks konden dankzij zijn oplettendheid de stadspoorten net op tijd worden gesloten en de Tartaarse aanval worden afgewend.
Het Wawel Kasteel en de Kathedraal
De Wawel, gelegen op de heuvel met uitzicht op de Wisla rivier, is een complex van monumentale gebouwen waaronder het koninklijk kasteel, de Kathedraal met de graven van Poolse koningen, bastions, torens en vestigingsmuren. In de periode vanaf de 7de tot de 10de eeuw was Wawel de zetel van de heerser van de Wislanie stam. In de navolgende eeuwen werd zij het politieke centrum van de Poolse Stad. Haar bloeiperiode was vanaf de 14de tot de 16de eeuw. Het koninklijk kasteel met zijn door arcadegalerijen omgeven binnenhof is een prachtige voorbeeld van Italiaanse renaissance architectuur van begin 16de eeuw. Meer
Het Collegium Maius
Het is het oudste gebouw van de Jagiellonische Universiteit gesticht door koning Kazimierz de Grote in 1364 en genoemd naar de koningsdynastie de Jagiellonen. Het museum herbergt een rijke collectie van wetenschappelijke instrumenten waaronder de globe van astronoom Copernicus.
Joodse Wijk Kazimierz
Dit was vroeger een stad die aan Krakau grensde. Nu is het een van de meest bezochte wijken. Tot 1939 woonden er voornamelijk Joden. Er staan mooie oude synagogen. Hier loopt de Poolse en Joodse cultuur door elkaar. Het is een labyrint van smalle straatjes. Delen van de film ‘Schindler’s list’ van Steven Spielberg zijn hier opgenomen. Meer
Fabriek van Oscar Schindler
Oscar Schindler en zijn fabriek zijn wereldberoemd geworden door de film ‘Schindler’s List’ van Steven Spielberg. De Duitser, Oscar Schindler, was in de jaren 1939 tot 1944 eigenaar van een emaille fabriek net buiten het centrum van Krakau. Hij zette zich in deze periode in voor zijn Joodse werknemers en redde 1.100 van hen uit handen van de nazi’s en hun vernietigingskampen. Na de oorlog werd Schindler door Yad Vashem geëerd met de ‘Rechtvaardige onder de Volkeren’ onderscheiding. De voormalige fabriek van Schindler is sinds 2003 omgevormd tot een uniek museum. Meer
Het Czartoryski Museum
Het oudste museum van Polen opgericht in 18de eeuw door Hertogin Izabela Czartoryska, is gevestigd in prachtige oude gebouwen die aan de voormalige stadsmuur grenzen. Het museum huist o.a. Da Vinci’s ‘Dame met de Hermelijn’ evenals Rembrandt’s ‘Landschap met de Barmhartige Samaritaan’.
Het Museum Onder het Marktplein
Het multimediaal museum opende in 2010 haar deuren nadat er bij renovatie van het marktplein talloze restanten van de Middeleeuwse stad ontdekt zijn; hele straten, gebouwen evenals honderden voorwerpen.
In dit interactieve museum vindt u o.a. een model van de stad tijdens de 15e eeuw, een digitale reconstructie van de gebouwen aan het marktplein en films over de geschiedenis van de stad. Er is tevens een leuke zone voor kinderen met een voorstelling over de legendes van Krakau, waaronder de draak van het kasteel Wawel.
‘Langzaam draai ik om mijn as. Heel langzaam. Nee, niet dronken van de wodka of de piwo (bier). Geheel uit vrije wil. Alles wat ik de afgelopen dagen van dichtbij heb gezien, gehoord, geroken, geproefd en gevoeld, ligt nu aan mijn voeten: 85 kerken in het oude centrum (o nee, ik kon ze niet allemaal bekijken); verbluffende glas-in-loodramen van de Poolse kunstenaar Wyspianski (Vader God die zijn handen in extatisch blauw en geel Art-Nouveau heft); Joodse Klezmer-klanken onder het toeziend oog van maskers met reuzenneuzen in café Camelot; gladde, doorzichtige zoutlenzen die er zo verleidelijk uitzien dat je er aan wilt likken en dampende witte kielbasa (een lichte worst) met uien als ontbijt. Krakow en omgeving trekken gestaag aan me voorbij. Alsof ik de stad onder mijn hand door een pirouette laat draaien.
Kijk die puist daar, de heuvel met de kathedraal, de groene daken. Dat is de Wawelheuvel. Bartek heeft me er vanmorgen nog rondgeleid. ‘Haal diep adem’, zegt Bartek. ‘Dit is de tempel van Polen, de meest bezochte plek, het symbool van ons land. Eeuwenlang is Polen een beschermmuur van Christelijk Europa geweest. Dit was de zetel van de Poolse koningen en koninginnen. Duizend jaar Poolse geschiedenis spookt hier rond.’ Van de Wawelheuvel draai ik mijn blik een beetje naar rechts. Twee van elkaar verschillende torens van de Mariackikerk vangen mijn getuur. Aan de voet van de torens rolt zich het grote marktplein uit, de Rynek, in mijn uitzicht overwoekerd door de omringende gebouwen.
Uren heb ik over het plein en de aangrenzende straatjes rondgedoold. Overal rondom staan terrasjes, als ik mijn eerste stappen op het plein zet. In het midden van de Rynek staat de Lakenhal Sukiennice, omgeven met decoratieve arcaden. Vroeger huisde hier de overdekte markt. Nu loop ik er langs winkeltjes met souvenirs van het betere soort, typische sieraden van geelbruin barnsteen, houten schaakborden, dito doosjes en poppetjes, en Poolse volkskunst.
Door Bennie Mols, Reizen juli/augustus 2003