’s Middags kunt u een bezoek brengen aan het Museum van WOII. Dit in 2017 geopende museum leidt u op een interactieve manier langs de gebeurtenissen van de oorlog door middel van multimediale exposities en virtuele realiteit. 

Dag 4 – Stutthof

In de ochtend kunt u een excursie maken naar het voormalig naziconcentratiekamp Stutthof, op ca. 35 km vanuit Gdańsk. Dit was het eerste naziconcentratiekamp buiten Duitsland, waar op 2 september 1939 de eerste 150 gevangene naartoe gebracht werden. Op dat moment stonden er alleen nog tenten, en werden de eerste gevangenen gedwongen om het kamp op te bouwen. In totaal zijn hier ongeveer 110.000 gevangenen naartoe gebracht waarvan minstens 65.000 om het leven zijn gekomen.

Terug in Gdańsk is het tijd voor een luchtige, ontspannen middag. U kunt bijvoorbeeld in een treintje stappen naar het nabijgelegen Sopot, een kustplaats vergelijkbaar met Scheveningen. Wandel over de hoofdstraat tot aan de schilderachtige pier en geniet daar van het uitzicht op zee. (De hoofdstraat, de Monte Cassinostraat, is vernoemd naar de heuvel in Italië waar in 1944 het Poolse Tweede Korps van Generaal Anders erin slaagde de Duitsers te verslaan en de weg naar Rome vrij te maken voor de geallieerde troepen. Deze slag wordt de Slag van Monte Cassino of de Slag van Rome genoemd). 

Dag 5 – 6 – Mazurië, Wolfschanze ( ca. 260 km)

Vandaag vertrekt naar het Mazurisch merengebied in het noordoosten van Polen. Dit gebied wordt ook wel ‘het land van de 1000 meren’ genoemd. Uitgestrekte landschappen met meren, bossen, gezellige jachthavenplaatsjes, kilometers wandel- en fietsroutes maken het een geliefde vakantiebestemming.

Onderweg, nabij de plaats plaats Gierłoz, kunt u Wolfschanze bezoeken. Hier vindt u de ruïnes van een complex van bunkers waar ten tijde van WOII het hoofdkwartier van Hilter gevestigd was. Hilter verbleef hier meer dan 2 jaar. Ook vond hier in 1944 de mislukte aanslag op Hitler plaats, uitgevoerd door Von Staffenberg. Tijdens de terugtrekking hebben de Duitsers het hele complex zelf ernstige schade toegebracht.

Dag 6 – 8 – Warschau ( ca. 260 km)

Maak een wandeling door de Oude binnenstad van Warschau met z’n schilderachtige Marktplein, gotische kerken, middeleeuwse verdedigingsmuren, velen gebouwen in renaissance en barokke stijl en het gereconstrueerde koninklijk kasteel.  Het is moeilijk voor te stellen dat dit deel van de stad in puin lag na de opstand in 1944.

Dag 7 – Warschau

In de ochtend kunt u een bezoek brengen aan het Museum van de Opstand van Warschau en/of het Museum van de geschiedenis van de Poolse Joden.   (ik heb links naar beide musea)

In de middag kunt u een van de koninklijke paleizen bezoeken, het Łazienki Paleis of het Wilanow Paleis, welke in prachtige parken liggen. In het Łazienki park worden er elke zondagmiddag vanaf mei t/m september Chopin concerten gehouden in de openlucht bij het monument van Chopin. Een heerlijke plek om even bij te komen.

Dag 8 – 10 – Lublin (ca. 170 km, via Sobibór ca. 370 km)

U laat Warschau achter u en reist verder naar Lublin, in het oosten van Polen.

Aan de grens met Wit-Rusland ligt de kleine plaats Sobibór, waar tussen april 1942 en november 1943 een nazivernietigingskamp zich bevond. Er zijn meer dan 170.000 personen naar dit kamp gebracht van wie er meer dan 169.800 vermoord zijn. Dit waren voornamelijk Joden, maar ook Roma en Polen. In Sobibór zijn meer dan 34.000 Nederlandse Joden omgekomen. Op het terrein van het voormalige kamp bevindt zich een museum.

Dag 9 – Lublin en Majdanek

Lublin is de hoofdstad van de provincie. Het heeft een prachtig oud centrum, een kasteel, mooie herenhuizen en twee universiteiten. Voor de oorlog was ca 34% van de inwoners van Lublin joods. Tijdens de Duitse bezetting werd er een getto opgericht waar ca. 34.000 Joden woonden. Slechts 230 van hen hebben de oorlog overleefd. De anderen werden in de kampen van Majdanek en Bełzec vermoord.

Het concentratiekamp Majdanek (in Lublin) was het en na grootste naziconcentratiekamp in Polen, na Auschwitz. Een groot deel van het kamp is nog in originele staat, zoals de barakken, de gaskamers, het crematorium en de uitkijktorens. Ook is er een museum.

Dag 10 – 13 – Krakau (ca. 300 km)

Vertrek naar Krakau.

Wij adviseren u om een toeristische route te nemen langs de Wisła rivier. Onderweg kunt u een korte pauze houden in Sandomierz, een kleine stad aan de Wisła met een prachtig marktplein, een gotieke kathedraal, een renaissance stadshuis en een koninklijk kasteel.

Dag 11 – Krakau en het Schindler’s Museum

In de ochtend maakt u kennis met Krakau – zonder twijfel onze favoriete stad van Polen. De prachtige oude binnenstad staat al sinds 1978 op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. De stad is rijk aan historische monumenten: o.a. het grote Marktplein met de lakenhal, de Koninklijke Weg, het gotische Barbakan, het Koninklijke Kasteel Wawel en de Universiteit (gesticht in 1364, een van de oudste van Europa). Wandel door de smalle straatjes van het oude centrum en drink een kop koffie op een van de terrassen of in een van de gezellige koffietentjes rondom het marktplein. Ook de wijk Kazimierz, de joodse wijk, is enorm de moeite waard. Deze alternatievere wijk is in de afgelopen jaren uitgegroeid tot een van de favoriete plekjes van de stad.

Gedurende de WOII was Krakau, net als Gdansk, Warschau en Lublin, getuige van de verschrikkingen van de oorlog. De joodse gemeenschap die voor de oorlog ca 64.000 telde is aan het begin van de bezetting grotendeels uit de stad gedeporteerd. In 1941 is er een joodse getto ontstaan in Podgorze (aan de andere kant van de Wisla Rivier, tegenover Kazimierz). In de wijk waar ca. 320 gebouwen stonden met in totaal ca. 3000 kamers, kwamen ruim 15.000  joden te wonen. Rondom de getto werd een muur opgebouwd waarvan een klein deel nog te zien is in de straat Lwowska. Op het Plein van de Helden van de Getto vindt u een bijzonder monument: verspreid over het gehele plein staan stoelen. Dit is een herinnering aan de joden die voor deportatie hun meubilair naar het plein moesten brengen.

Op enkele minuten lopen van het Plein van de Helden van de Getto staat de voormalige fabriek van Oscar Schindler (bekend van de film “Schindler’s List”), tegenwoordig een museum. U kunt o.a. door het kantoor van Oscar Schindler lopen waar zijn bureau nog tot op de dag van vandaag staat.

Dag 12 – Auschwitz en Birkenau

Vanuit Krakau brengt u een bezoek aan Auschwitz en Birkenau. Het is indrukwekkend om onder het metalen opschrift ‘Arbeit macht frei’ het kamp te betreden, wetend van wat zich hier heeft afgespeeld. Meer informatie over Auschwitz en Birkenau.

Dag 13 – 14 – Wrocław  (ca. 270 km)

Wrocław is de hoofdstad van de provincie Neder Silesië en de 4e grootste stad van Polen. In 2016 is Wroclaw verkozen tot Culturele Hoofdstad van Europa. Het is een stad met ruim duizend jaar lange geschiedenis, wat terug te zien is in velen gebouwen, zoals het laat-middeleeuwse Raadhuis en het verdedigings- complex op het eiland Ostrów Tumski.

Dag 14 Gross Rossen / Osówka

Vandaag bezoekt u het voormalig concentratiekamp Gross Rossen in Rogoznica, op ca. 65 km ten zuidwesten van Wrocław. Dit kamp is hier ten tijde van WOII gesticht in verband met de granietmijnen welke zich hier bevinden. De Duitsers hadden graniet nodig voor de bouw van hun nieuwe hoofdstad Germania. De gevangenen in dit kamp werden tot slavenarbeid gedwongen. 40.000 mensen, waaronder vele Nederlanders, kwamen hier om.

Van Rogoznica reist u naar Osówka (60 km). In 1943 begonnen de nazi’s hier te werken aan een ondergronds complex van betonnen gangen, vestingwerken en hallen. Het doel van het complex werd geheim gehouden. Volgens sommigen zou het bedoelt zijn als geheim hoofdkwartier van Adolf Hitler. Anderen zeggen dat hier gebouwd werd aan ondergrondse wapenfabrieken. Tevens zijn er geruchten dat de trein met gestolen onderdelen van de Barnsteen Kamer uit Sint Petersburg hier verborgen zou zijn. Van Osówka reist u door naar een hotel in Bolesławiec of Kliczków, voor een laatste overnachting voor uw terugreis.

Dag 15 – Terug naar Nederland ( afstand naar Utrecht ca. 850 km)

Uw indrukwekkende reis langs de voetsporen van de WOII is tot een einde gekomen. Het is geen standaard vakantiereis geweest. U zult vaker een moment van stilte nodig hebben gehad om bij te komen van de beelden en de verhalen die u hebt gehoord en gelezen. Wat zeker is, is dat u deze reis nooit zult vergeten.